Αυτό το τραγούδι άκουγα σήμερα σε ραδιοσταθμό και μου ήρθε στο νου ο παθόν τουρισμός μας. Είναι γεγονός ότι το παγκόσμιο κλίμα δεν είναι καθόλου καλό. Ο ανταγωνισμός έχει γίνει ανταγωνιστικότερος, ο τελικός χρήστης των τουριστικών αγαθών έχει πλέον στα χεριά του την οικονομία πολλών χώρων περιλαμβανόμενης και της Κύπρου. Πριν από χρόνια ήταν αρκετό να πείσουμε μερικούς τουριστικούς πράκτορες του εξωτερικού για τον ωραίο μας ήλιο, τις καθαρές μας θάλασσες και την κυπριακή φιλοξενία. Τώρα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει, στο τουρισμό επικρατεί δημοκρατία με την ετυμολογική σημασία της λέξης.
Ο τελικός χρήστης αποφασίζει που να πάει, με μοναδικό γνώμονα την ποιότητα. Η λέξη ποιότητα έχει μια τεράστια σημασία. Για μένα ποιότητα είναι το σουβλάκι του Καρνάβαλου στη Γεροσκήπου , για άλλον ποιότητα είναι το Ιαπωνικό Sushi στο ξενοδοχείο πολυτελείας σερβιρισμένο από Πολωνό σερβιτόρο που μιλά άπταιστα αγγλικά, γερμανικά και πολωνικά.
Το ερώτημα που θέτω εδώ είναι τι είναι για τον Κύπριο Τουριστικό Επιχειρηματία είναι αν θέλει τουρίστες ποιότητας, και ποιας ποιότητας; Θέλει τουρίστες που να καταναλώνουν σουβλάκι Καρνάβαλου, Sushi πεντάσστερου ή λίγο από όλα.
Εγώ προσωπικά θα προτιμούσα ένα 80% να είναι πελάτες των σουβλατζίδικων, γιατί είναι αυτοί η τουρίστες που πραγματικά θέλουν να δουν και να νιώσουν την Κύπρο, εκείνη την Κύπρο που κάπου στη δεκαετία του ενενήντα εξευρωπαΐσαμε με τον αφανισμό των κουπάτζιδων* από τα παραλιακά μας μέτωπα επειδή δεν είχαν ΧΑΣΑΠ (HACCP – Hazard Analysis Critical Control Point), την Κύπρο της Βράκας και του Σιερκά , του Ελιόμηλου και της Τσιρίγγας.
Άλλοι προορισμοί είναι περήφανοι για το παρελθόν τους (Croatia – The Mediterranean as it once was) και κάνουν ότι είναι δυνατόν να διατηρήσουν ζωντανά τα πατροπαράδοτα προϊόντα, έθιμα, χτίρια, μονοπάτια, αρχαιολογικά και όχι τόσο αρχαία ευρήματα κτλ. Εμείς μέσα σε 15 χρόνια αλλάξαμε τα δικά μας με ξένα, αλλάξαμε τα καλά μας με «καλά» άλλων, αγοράσαμε “do not know how” και πουλήσαμε «κατσάβραχα». Τα μονοπάτια τα κάναμε λερωμένους αστικούς και υπεραστικούς δρόμους, τα προϊόντα τα πακετάραμε σε ασφυκτικές vacuum σακούλες με λίγες αφλατοξίνες, τον Σιερκά τον μεταλλάξαμε σε SLK Compressor, τα πολύ αρχαία μνημεία μας τα «προφυλάγουμε» από τα ξένα μάτια σε υπόγεια μουσείων, ή τα εκθέτουμε και σε υπόστεγα τύπου «φαβέλας**».
Ενώ όλος ο κόσμος μιλά για Αειφόρο Τρόπο Ζωής, εμείς ακόμη δεν έχουμε βρει τρόπο για ανακύκλωση μπαζών, ενώ έχουμε έλλειψη νερού φτιάχνουμε Γκολφ για του τουρίστες «ποιότητας», ενώ η Ευρώπη δεν έχει ήλιο για παράγωγη ρεύματος βάζει ηλιακά συστήματα εμείς ζητούμε παρατάσεις «πέρκι μου τα κάμουν άλλοι»….. Δεν θα συνεχίσω γιατί πραγματικά είναι καταθλιπτικό.
Λοιπόν επιστέφοντας στο ερώτημα του τουρισμού ποιότητας και για να μην κατηγορηθώ ως συμβουλάτορας και θεωρητικός παραθέτω τα πιο κάτω ερωτηματικά.
1. Ερ. Πως πείθουμε τον υποψήφιο τουρίστα από το σπίτι του στη Φρανκφούρτη, Λονδίνο, Βέρνη, Μιλάνο, Μόσχα κτλ.. να βάλει την Κύπρο μέσα στους πιθανούς προορισμούς που θα κοιτάξει;
Απ: Οι Κυπριακές εταιρίες που ασχολούνται με τον τουρισμό είναι σχεδόν ανύπαρκτες στο νέο διαδίχτυο. Ο λόγος είναι ότι ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει την δυνατότατα του διαδιχτύου και πόσο είναι ρυθμιστικός παράγοντας στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Για παράδειγμα οι πιο πολλές ιστοσελίδες ξενοδοχείων είναι εγκαταλελειμμένες με συστήματα «παλαιοδυχτιακά», είναι πολύ λίγες οι εξαιρέσεις και αυτές οι εξαιρέσεις έχουν πολύ καλά αποτελέσματα. Χρειάζονται κίνητρα όπως το σχέδιο “Plan PITA” στη Ισπανία.
2. Ερ: Τι έχουμε να προσφέρουμε εμείς για να μας προτιμήσει αντί της Αιγύπτου, Ισπανίας, Πορτογαλίας, κτλ;
Απ: Όσοι αναγνώστες αυτού του άρθρου έχουν πάει μόνο σε μια από τις ανταγωνιστικές μας χώρες θα πουν ότι και οι άλλοι έχουν παραλίες και πιο καθαρές και πιο οργανωμένες και πιο μεγάλες. Όμως για χάρη σύγκρισης σας παροτρύνω να συγκρίνετε μόνοι σας δυο πανομοιότυπες περιοχές. Την παραλία του ΣΟΔΑΠ στη Πάφο με την παραλία Cala Antena – Manacor στη Μαγιόρκα. Είναι και οι δυο ημιαστικές παραλίες σε μεσογειακά νησιά ίδιων χαρακτηριστικών.
Η Μαγιόρκα είναι περίπου 3 φόρες πιο μικρή από την Κύπρο (Μαγιόρκα 3640 ττ. Χλμ – ολόκληρη η Κύπρος 9251 τ. χλμ ), η Μαγιόρκα έχει 64 παραλίες προσβάσημες για άτομα με ειδικές ανάγκες, σε εμάς ούτε καν τα πεζοδρόμια δεν έχουν προσβάσεις όχι οι παραλίες. Στη Cala Antena περνά μηχανή καθαρισμού της άμμου κάθε μέρα και στο ΣΟΔΑΠ το καλοκαίρι του 2007 δεν πέρασε ούτε μια φορά παρόμοιο μηχάνημα. Για να πούμε και τα καλά όμως, στο ΣΟΔΑΠ το χαμόγελο της Κας. Φανούλας και του Κυρ. Ηρόδοτου είναι ίσως ο μοναδικός λόγος για να κάτσει κάποιος να απολύσει ένα καλοφτιαγμένο καφέ.
3. Ερ. Τι θα δει μόλις κατέβει στο αεροδρόμιο. Τι υπηρεσίες θα συναντήσει κατά τα πρώτα λεπτά στη Κύπρο.
Απ. Έχετε ποτέ δει τους τελωνιακούς μας στη έξοδο του αεροδρόμιου Λάρνακας; Έχετε ποτέ ακούσει τους οδηγούς ταξί πως «συνομιλούν» στη έξοδο του ίδιου αεροδρομίου; Δεν νομίζω να χρειάζεται να πούμε κάτι άλλο.
4. Ερ. Πως θα τον υποδεχτούμε σε μια πόλη;
Απ. Η πρώτη πινακίδα για Πάφο από το Αεροδρόμιο Λάρνακας βρίσκεται στις γέφυρες της Λεμεσού. Δηλαδή ο ξένος πρέπει να ξέρει γεωγραφία της Κύπρου για να φτάσει στη Πάφο. Η περιπέτεια όμως συνεχίζεται και μέσα στη επαρχία και στη πόλη της Πάφου όπου όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη τουριστική περιοχή …πως λέμε ρωτώντας πας στη πόλη… έτσι λοιπόν ρωτώντας πας στη Πάφο.
5. Ερ. Τι μέσο θα χρησιμοποιήσει για να πάει στο ξενοδοχείο του, στη βίλλα που ενοικίασε η στο «φτηνό διαμέρισμα» ή στο σπίτι του άγγλου μόνιμου κατοίκου Πέγειας που το διαφημίζει αβέρτα στο διαδίχτυο μαζί με βίλλες στους επαναπροσεγγιζώμενους προορισμούς του «Bogaz», «Karpas» και «Magusa». Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλώ μην διστάσετε δείτε στο www.ownersdirect.co.uk σπίτια κτισμένα ίσως στο χωράφι σας.
Απ: Τιμή ταξιού από Λάρνακα σε Πάφο 103 ευρώ όπου ο πελάτης θα έχει την τιμή να αναπνέει καθαρό αέρα Rothmans.
Τα ερωτήματα είναι απλά. Οι απαντήσεις επίσης απλές και το συμπέρασμα είναι ότι χάνουμε στις λεπτομέρειες, στα σημεία . Ένα παλιό πορτογαλικό ρητό λέει ότι «κανένας δεν είναι προφήτης στο τόπο του». Οι συμβουλάτορες και οι ξερόλες είναι άγγλοι, αμερικανοί, κτλ. Οι κύπριοι έχουμε κόμπλεξ κατωτερότητας, είμαστε ένα λαός που φοβόμαστε να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας και περιμένουμε τους «απ έξω» να μας πουν τι πρέπει να κάνουμε. . Είναι καιρός νομίζω να σταματήσουμε να περνούμε συμβουλές που μένουν σε βιβλιοδετημένες στα συρτάρια και να αρχίσουμε να ενεργούμε στη βάση και να διορθώνουμε τα οφθαλμοφανές. Όλοι έχουμε ευθύνη. Δεν πρέπει να γυρεύουμε κρατικούς πετινούς να τους τα φορτώνουμε, είναι καιρός εμείς που ζούμε ή θέλουμε να ζούμε από τον τουρισμό να λάβουμε μετρά στο «ίδιο μας το σπίτι» .
Είναι εμφανές ότι το κράτος δεν έχει ιδέα τι κάνει, ο ΚΟΤ είναι μόνος του σε ένα κρατικό δάσος όπου οι άλλοι κρατικοί φορείς τον πυροβολούν, κανείς δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι ο ΚΟΤ είναι μόνο η κορυφή της πυραμίδας αλλά τα θεμέλια είναι όλη η υπόλοιπη «κρατική μηχανή» . Τα μέτρα στήριξης του τουρισμού που ανακοίνωσαν οι σοφοί μας υπουργοί μου θυμίζουν μετρά ποδηλάτου. Ο τουρισμός μας βρίσκεται σταματημένος στο παγκόσμιο τουριστικό αυτοκινητόδρομο από έλλειψη καύσιμων και η κύριοι κυβερνώντες έρχονται με τις λιμουζίνες τους και αντί να μας φέρουν βενζίνη για βοήθεια μας φέρνουν ένα ποδήλατο τύπου Καρκαντά. Τα πραγματικά κίνητρα κανείς δεν θέλει να τα ακούσει:
1. Κάνεις δεν μιλά για Κυπριακό Σύστημα Διασφάλισης Τουριστικής Ποιότητας. Την δική μας τουριστική ποιότητα την διασφαλίζον άλλοι (Βλέπε FTO standards)
2. Κανείς δεν μιλά για κονδύλια τεχνολογικού εκσυγχρονισμού στη τουριστική βιομηχανία (βλέπε σχέδια τεχνολογικού εκσυγχρονισμού στη Πορτογαλία, Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία, Βουλγαρία κτλ., είναι αυτοί Ευρωπαίοι και εμείς Αφρικανοί;)
3. Κανείς δεν μιλά για αναθεώρηση του ΦΠΑ (τα ρίχνουμε στις Βρυξέλες).
4. Κάνεις δεν μιλά για κονδύλια αναστύλωσης και διάτρησης αρχαίων μνημείων με γνώμονα να γίνουν επισκέψιμα και παιδαγωγικά, (συγγνώμη εννοούσα συγκοινωνιακά αφού το τμήμα αρχαιοτήτων θέλει να παραμένει συγκοινωνιακό και όχι παιδαγωγικό). Ο «αναστυλωμένος» νεολιθικός οικισμός στη Λέμπα της Πάφου είναι μια Κατάντια, η φωτογραφία που φαίνεται πιο πάνω πάρθηκε την Κυριακή 23 του Νοέμβριου 2008 από εμένα προσωπικά. Απεικονίζει την άριστη κατάσταση της εισόδου του χώρου. Όμως για μην λέμε αεροκουβέντες σας προσκαλώ στη Πάφο να πάμε μαζί στο χώρο αυτό και σε αλλά αρχαιολογικά μνημεία για να αγγίξετε μονοί σας επί των πραγμάτων και να νιώσουμε μαζί «περήφανοι» για τα μνημεία μας και τους «προστάτες τους». Μετά επισκεφτείτε την ιστοσελίδα ενός μικρού χωριού κοντά στη Βαρκελώνη που λέγεται Gavá για να συγκρίνεται από μονοί σας. Η ιστοσελίδα είναι www.patrimonigava.cat (Patrimoni στα καταλανικά σημαίνει εθνική κληρονομία, αυτό δείχνει ότι τουλάχιστον στον έξω κόσμο δείχνουν ότι ενδιαφέρονται)
5. Κανείς δεν μιλά για την δημιουργία Συνεδριακών Κέντρων (για την Λεμεσό συζητείται αυτό το θέμα από τότε που ήμουν φοιτητής, το 1992).
6. Κανείς δεν μιλά για άνοιγμα καζίνων για μην πηγαίνουν οι Κύπριοι και ξένοι να τα χάνουν στα Καζίνα στα κατεχόμενα. Ναι μεν τα καζίνα στα κατεχόμενα μιλούν ελληνικά και οι ιδιοκτήτες/ διευθυντές είναι σε ορισμένα ελληνοκυπρίου «πατριώτες που επέστρεψαν στη γη των προγόνων τους» αλλά ακόμα είναι παράνομα και χρηματοδοτούν τον κατοχικό στρατό.
7. Κανείς δεν μιλά για εσωτερική αφύπνιση του κύπριου πολίτη και ξένου εργάτη ότι Τουρισμός Είμαστε Όλοι (παρόμοια καμπάνια έγινε στη Μαδρίτη το 2003-2006 με συναρπαστικά αποτελέσματα),
8. Κανείς δεν μιλά για ενίσχυση των παλιών επαγγελμάτων με σκοπό την διατήρηση της παράδοσης και την εξασφάλιση της διαιώνισης της επαγγελματικής παράδοσης. Οι αστικές «βιοτεχνικές ζώνες» είναι πόλος έλξης στη Πράγα, στη Ρώμη, στη Αθηνά. Στη Κύπρο τους αγγειοπλάστες, τους σιδεράδες, τους μάντιδες, τους μαχαιροποιούς, τους καρεκλάδες κτλ. τους έχουμε αφήσει στο έλεος της παγκοσμιοποίησης.
9. Κάνεις δεν μιλά για την επιτέλους δημιουργία πραγματικών εθνικών φυσικών πάρκων όπου άνθρωποι, ζώα και φυτά συζούν αρμόνικα και κερδοφόρα για τους κατοίκους. (Βλέπε φυσικό Πάρκο “Parc Natural de la Garrotxa στη Καταλονία - Ισπανία - www.turismegarrotxa.com ” ) Εμείς είμαστε ακόμα στο «θα» στον Ακάμα από την εποχή που στη προεδρία ήταν ο Γιώργος Βασιλείου, τα παιδία τότε είναι σήμερα ενήλικες και φεύγουν από τη Ίνεια, Δρούσια, Αρόδες γιατί δεν έχει ακόμα δουλείες στη περιοχή τους.
10. Κανείς δεν μιλά για υποδομές απλές που ευκολύνουν την καθημερινή ζωή. Χώρους σταθμεύσεως, μικρά οικολογικά λεωφορεία για διακίνηση μέσα στις πόλεις, προσβάσιμα από ανθρώπους με εδικές ανάγκες πεζοδρόμια και παραλίες. Τα μεγαλεπήβολα έργα είναι άχρηστα σε μια χώρα όπου τα βασικά είναι ακόμα στα γραφεία για συζήτηση.
Σας ευχαριστώ για το χρόνο και υπομονή σας
(*κούπατζης = Κατασκευαστής Κουπών, προϊόντος από πουρκούριν τζαι κεϊμά που τρώγεται βραστό βραστό με το λεμονί του το φρεσκοκομμένο, ιδανικός χώρος για την κατανάλωση του είναι ο μόλος της Κάτω Πάφου, επάγγελμα που έχει εξαφανιστεί μαζί με τόσα αλλά στη προσπάθεια της Κυπριακής κοινωνίας να γίνει Ευρώπη… )
(**Φαβέλας = Φτωχογειτονιές σε προάστια μεγάλων πόλεων χρισμένες με τσίγκους και χαρτόνια. Το όνομα το πηρέ από τις φτωχογειτονιές του Sao Paolo και του Rio de Janeiro στη Βραζιλία.)
